BÀI HỌC KINH DOANH CỦA NGƯỜI ĂN MÀY

Tôi xách túi đồ nhãn hiệu Gucci ra khỏi Tràng Tiền Plaza rồi đứng lại ở cửa chờ bạn. Một tay ăn mày chuyên nghiệp phát hiện ra tôi, sán tới đứng trước mặt. Câu chuyện của tôi chỉ có thế thôi. Thế nhưng tay ăn mày đã dạy tôi một bài học kinh tế còn sâu sắc hơn một khoá học MBA ở trường.

Tôi kể câu chuyện này chính bởi ý nguyện của tay ăn mày đó.
– Xin anh… cho tôi ít tiền đi!
– Tôi đứng đó chả có việc gì nên tiện tay vứt cho hắn đồng tiền xu, rồi bắt chuyện cùng nhau
Ăn mày rất thích kể lể
– Tôi chỉ ăn mày quanh khu mua sắm này thôi, anh biết không?
Tôi chỉ liếc một phát là thấy anh ngay. Đi mua Gucci ở Plaza chắc chắn nhiều tiền…
– Hả? Ông cũng hiểu đời phết nhỉ! – Tôi ngạc nhiên.

– Làm ăn mày, cũng phải ăn mày cho nó có khoa học! – Ông ta bắt đầu mở máy.
Tôi ngẫm nghĩ một lát, thấy thú vị bèn hỏi:- Thế nào là ăn mày một cách khoa học?
Tôi nhìn kỹ ông ta, đầu tóc rối bù, quần áo rách nát, tay gầy giơ xương, nhưng lại sạch sẽ.Ông ta giảng giải:
– Ai chẳng sợ và ghét ăn mày, nhưng tôi tin anh không ghét tôi, tôi đoán chắc điều đó. Đấy là điểm tôi khác biệt với những thằng ăn mày khác.
Tôi gật đầu đồng ý, đúng là tôi không ghét ông ta, nên tôi đang nói chuyện với ông ta đấy thôi.
– Tôi biết phân tích SWOT, những ưu thế, bất lợi, những cơ hội và nguy cơ. Đối mặt với những thằng ăn mày là đối thủ cạnh tranh của tôi, ưu thế (Strengths) của tôi là tôi không làm người ta phản cảm, lánh sợ. Cơ hội (Opportunities) và nguy cơ (Threats) thì chỉ là những yếu tố điều kiện bên ngoài thuộc về hoàn cảnh, có thể là dân số ở đây đông hay vắng, thành phố có quyết định chỉnh trang đô thị, dẹp hè phố chăng…
– …???
– Tôi đã từng tính toán rất cụ tỉ (cụ thể và tỉ mỉ) rằng, khu vực thương mại này người qua lại đông, mỗi ngày khoảng mười nghìn người, nghèo thì nhiều lắm, nhưng người giàu còn nhiều hơn. Trên phương diện lý luận thì giả như mỗi ngày tôi xin được mỗi người một đồng xu một nghìn đồng, thì mỗi tháng thu nhập của tôi đã được ba trăm triệu đồng. Nhưng thực tế thì đâu phải ai cũng cho ăn mày tiền, mà một ngày làm sao tôi đi xin được mười nghìn lượt người. Vì thế, tôi phải phân tích, ai là khách hàng mục tiêu của tôi, đâu là khách hàng tiềm năng của tôi.

Ông ta lấy giọng nói tiếp:
– Ở khu Tràng Tiền Plaza này thì khách hàng mục tiêu của tôi chiếm khoảng 30% số lượng người mua sắm, tỉ lệ thành công khoảng 70%. Lượng khách hàng tiềm năng chiếm khoảng 20%, tỉ lệ thành công trên đối tượng này khoảng 50%. Còn lại 50% số người, tôi chọn cách là bỏ qua họ, bởi tôi không có đủ thời gian đểtìm vận may của mình với họ, tức là xin tiền họ.

– Thế ông định nghĩa thế nào về khách hàng của ông? – Tôi căn vặn.

– Trước tiên, khách hàng mục tiêu nhé. Thì những nam thanh niên trẻ như anh đấy, có thu nhập, nên tiêu tiền không lưỡng lự. Ngoài ra các đôi tình nhân cũng nằm trong đối tượng khách hàng mục tiêu của tôi, họ không thể mất mặt trước bạn khác phái, vì thế đành phải ra tay hào phóng. Rồi tôi chọn các cô gái xinh đẹp đi một mình là khách hàng tiềm năng, bởi họ rất sợ bị lẽo đẽo theo, chắc chắn họ chọn cách bỏ tiền ra cho rảnh nợ. Hai đối tượng này đều thuộc tầm tuổi 20-30. Nếu tuổi khách hàng nhỏ quá, họ không có thu nhập, mà tuổi già hơn, thì họ có thể đã có gia đình, tiền bạc bị vợ cầm hết rồi. Những ông chồng đó biết đâu có khi đang âm thầm tiếc hận rằng không thể ngửa tay ra xin tiền của tôi ấy chứ!

– Thế thì mỗi ngày ông xin được bao nhiêu tiền?

– Thứ hai đến thứ sáu, sẽ kém một chút, khoảng hai trăm nghìn. Cuối tuần thậm chí có thể 4-500 nghìn.

– Hả? Nhiều vậy sao?
Thấy tôi nghi ngờ, ông ta tính cho tôi thấy:
– Tôi cũng khác gì anh, tôi cũng làm việc tám giờ vàng ngọc. Buổi sáng từ 11h đến tối 7h, cuối tuần vẫn đi làm như thường. Mỗi lần ăn mày một người tôi mất khoảng 5 giây, trừ đi thời gian tôi đi lại, di chuyển giữa các mục tiêu, thường một phút tôi xin được một lần được một đồng xu 1 nghìn, 8 tiếng tôi xin được 480 đồng một nghìn, rồi tính với tỉ lệ thành công 60 [(70%+50%)÷2] thì tôi được khoảng 300 nghìn.

Chiến lược ăn mày của tôi là dứt khoát không đeo bám khách chạy dọc phố. Nếu xin mà họ không cho, tôi dứt khoát không bám theo họ. Bởi nếu họ cho tiền thì đã cho ngay rồi, nếu họ cho vì bị đeo bám lâu, thì tỉ lệ thành công cũng nhỏ. Tôi không thể mang thời gian ăn mày có giới hạn của tôi để đi lãng phí trên những người khách này, trong khi tôi có thể xoay ngay sang mục tiêu bên cạnh.

Trời, tay ăn mày này có đầu óc quá đi, phân tích như thể giám đốc kinh doanh hoặc giám đốc tiếp thị vậy.
– Ông nói tiếp đi! – Tôi hào hứng.

– Có người bảo ăn mày có số may hay xui, tôi không nghĩ thế. Lấy ví dụ cho anh nhé, nếu có một thanh niên đẹp trai và một phụ nữ xinh đẹp đứng trước cửa shop đồ lót mỹ phẩm, thì anh sẽ chọn ai để ăn mày?

Tôi ngẫm nghĩ rồi bảo, tôi không biết.
– Anh nên đi đến xin tiền anh thanh niên kia. Vì đứng bên anh ta là một phụ nữ đẹp, anh ta chẳng lẽ lại không cho ăn mày tiền. Nhưng nếu anh đi xin cô gái đẹp, cô ta sẽ giả vờ là ghê sợ anh rồi lánh xa anh.

Thôi cho anh một ví dụ nữa:
+Hôm nọ đứng ở cửa siêu thị BigC có một cô gái trẻ tay cầm túi đồ vừa mua từ siêu thị, một đôi nam nữ yêu nhau đang đứng ăn kem, và một anh chàng đóng bộ công chức chỉnh tề, tay xách túi đựng máy tính xách tay.Tôi chỉ nhìn họ ba giây, sẽ không ngần ngừ bước thẳng tới mặt cô gái trẻ xin tiền, cô gái cho tôi hẳn hai đồng xu, nhưng ngạc nhiên hỏi tôi tại sao chỉ xin tiền có mỗi cô ta. Tôi trả lời rằng, cái đôi tình nhân kia đang ăn, họ không tiện rút ví ra cho tiền, anh kia trông có vẻ lắm ti��n, trông như sếp nhưng vì thế trên người họ thường không có sẵn tiền lẻ. Còn cô vừa mua sắm ở siêu thị ra, cô tất còn ít tiền thừa, tiền lẻ.

Chí lý, tôi càng nghe tay ăn mày nói càng tỉnh cả người ra.
– Cho nên tôi bảo rồi, tri thức quyết định tất cả!

Tôi nghe sếp tôi nói bao lần câu này, nhưng đây là lần đầu tôi nghe một thằng ăn mày nói câu này.
– Ăn mày cũng phải mang tri thức ra mà ăn mày. Chứ ngày ngày nằm ệch ra ở xó chợ, cầu thang lên đường vượt giao lộ, xin ai cho được tiền? Những người đi qua giao lộ, chạy qua cổng chợ đều vội vàng hoặc cồng kềnh, ai ra đấy mà chơi bao giờ, ra đấy xin chỉ mệt người. Phải trang bị tri thức cho chính mình, học kiến thức mới làm người ta thông minh lên, những người thông minh sẽ không bao giờ ngừng học hỏi kiến thức mới. Thế kỷ 21 rồi, bây giờ người ta cần gì, có phải là cần nhân tài không?

Có lần, có một người cho tôi hẳn 50 nghìn, nhờ tôi đứng dưới cửa sổ gào: “Hồng ơi, anh yêu em”, gào 100 lần. Tôi tính ra gọi một tiếng mất 5 giây, thời gian cũng tương tự như tôi đi ăn mày một lần, nhưng lợi nhuận đạt được chỉ 500 đồng, còn kém đi ăn mày, thế là tôi từ chối.

Ở đây, nói chung một tay ăn mày một tháng có thể đi xin được một nghìn hoặc tám trăm lần. Người nào may mắn thì cùng lắm đi xin được khoảng hai nghìn lần. Dân số ở đây khoảng ba triệu, ăn mày độ chục anh, tức là tôi cứ khoảng mười nghìn người dân mới ăn mày một người. Như thế thu nhập của tôi ổn định, về cơ bản là cho dù kinh tế thế giới đi lên hay đi xuống, tình hình xin tiền của tôi vẫn ổn định, không biến động nhiều.

Trời, tôi phục tay ăn mày này quá!
– Tôi thường nói tôi là một thằng ăn mày vui vẻ. Những thằng ăn mày khác thường vui vì xin được nhiều tiền. Tôi thường bảo chúng nó là, chúng mày nhầm rồi. Vì vui vẻ thì mới xin được nhiều tiền chứ.

Quá chuẩn!- Ăn mày là nghề nghiệp của tôi, phải hiểu được niềm vui do công việc của mình mang lại. (Chỗ này sao giống Thầy Thiêm nói quá!!!) Lúc trời mưa ít người ra phố, những thằng ăn mày khác đều ủ rũ oán trách hoặc ngủ. Đừng nên như thế, hãy tranh thủ mà cảm nhận vẻ đẹp của thành phố. Tối về tôi dắt vợ và con đi chơi ngắm trời đêm, nhà ba người nói cười vui vẻ, có lúc đi đường gặp đồng nghiệp, tôi có khi cũng vứt cho họ một đồng xu, để thấy họ vui vẻ đi, nhìn họ như nhìn thấy chính mình.

– Ối ông cũng có vợ con?

– Vợ tôi ở nhà làm bà nội trợ, con tôi đi học. Tôi vay tiền ngân hàng Vietinbank mua một căn nhà nhỏ ở ngoại thành, trả nợ dần trong mười năm, vẫn còn sáu năm nữa mới trả hết. Tôi phải nỗ lực kiếm tiền, con tôi còn phải học lên đại học, tôi sẽ cho nó học Quản trị kinh doanh, Marketing, để con tôi có thể trở thành một thằng ăn mày xuất sắc hơn bố nó.

Tôi buột miệng:- Ông ơi, ông có thu nhận tôi làm đệ tử không?

Tôi xách túi đồ Levi’s vừa mới mua ra khỏi khu trung tâm thương mại, sau đó đứng ở cửa đợi một người bạn. Một tay ăn mày nhìn thấy tôi liền xán lại gần và đứng trước mặt tôi, tiếp theo là một câu chuyện khiến tôi vô cùng thấm thía, nó giống như một bài học sinh động về nghiên cứu thị trường vậy.

“Xin anh… cho tôi ít tiền đi”. Trong lúc chả có việc gì, tôi lấy một đồng xu trong túi vứt cho ông ta, đồng thời bắt chuyện.

Không ngờ tay ăn mày này khá hoạt ngôn, ông ta kể: “… Anh biết không, tôi chỉ ăn xin quanh khu Bắc Hoa Cường này thôi? Tôi chỉ liếc mắt một cái là thấy anh, vào đây mua đồ Levi’s thì chắc hẳn là người chịu chi…”

“Ồ? Ông có vẻ hiểu đời phết nhỉ?” Tôi ngạc nhiên nói.

“Thì ăn mày cũng cần phải có phương pháp khoa học chứ”. Ông ta nói.

Tôi càng ngạc nhiên hơn nữa, vô cùng thú vị bèn hỏi: “Thế ăn mày cũng cần phương pháp khoa học như thế nào?”

“Đầu tiên, anh thử nhìn tôi xem có khác gì so với những tay ăn mày khác?”. Tôi liền nhìn kỹ ông ta, đầu bù tóc rối, quần áo rách nát, tay gầy trơ xương nhưng lại rất sạch sẽ.

“Mọi người thường rất phản cảm với ăn mày nhưng tôi tin chắc rằng anh không hề phản cảm đối với tôi, điều này tôi tự cảm thấy được, và đó cũng là điểm mà tôi khác những tay ăn mày khác”. Ông ta nói.

Tôi gật đầu đồng ý, quả thực là không phản cảm tý nào, thế nên tôi mới chủ động bắt chuyện với ông ta chứ.

“Tôi biết phân tích SWOT, ưu thế, bất lợi, cơ hôi và nguy cơ. Đối với những đối thủ cạnh tranh, ưu thế của tôi chính là khiến mọi người cảm thấy không hề phản cảm. Cơ hội và nguy cơ đều là những yếu tố bên ngoài, tùy thuộc vào mật độ dân số và khu vực trọng yếu của Thâm Quyến…“

“Tôi đã tính toán rất cụ thể rằng, hàng ngày người qua lại ở khu vực này lên đến hàng vạn người, người nghèo cũng lắm mà người giàu còn đông hơn. Như vậy, nếu như mỗi ngày tôi xin của mỗi người 1 đồng, thì mỗi tháng tôi sẽ kiếm được 30 vạn. Thế nhưng, không phải ai cũng sẽ cho tôi tiền, hơn nữa một ngày tôi làm sao xin được nhiều người như thế, cho nên tôi cần phải phân tích, đâu là khách hàng mục tiêu và đâu là khách hàng tiềm năng của tôi”.
Ông ta lấy giọng nói tiếp: “Ở khu vực này, khách hàng mục tiêu của tôi chiếm khoảng 30% tổng số lượng người qua lại, tỉ lệ xin thành công chiếm khoảng 70%; khách hàng tiềm năng thì chiếm khoảng 20%, tỉ lệ xin thành công chiếm khoảng 50%; còn lại 50% số người, tôi chọn cách bỏ qua, bởi vì tôi không có đủ thời gian để thử vận may với họ”.

“Thế ông định nghĩa thế nào về khách hàng của mình”. Tôi vội hỏi.

“Trước tiên, khách hàng mục tiêu là những thanh niên như anh đây, có thu nhập và chịu chi. Ngoài ra, các đôi tình nhân cũng nằm trong danh sách khách hàng mục tiêu của tôi, họ không thể mất mặt trước người bạn khác giới của mình nên sẽ rất hào phóng. Tiếp nữa tôi chọn các cô gái xinh đẹp nhưng đi một mình làm khách hàng tiềm năng, bởi họ rất sợ bị lẽo đẽo theo sau nên đa số sẽ cho tiền cho rảnh nợ. Hai đối tượng này đều trong tầm tuổi từ 20 – 30. Còn những người ít tuổi hơn thường kinh tế eo hẹp, hay những người nhiều tuổi hơn thì thường đã có gia đình rồi, tài chính sẽ do vợ nắm giữ, những đối tượng như vậy thì chả mong đợi được gì, họ thậm chí còn muốn xin ngược lại tôi ý chứ”.

“Thế mỗi ngày ông xin được khoảng bao nhiêu tiền?”. Tôi tiếp tục hỏi.

“Từ thứ hai đến thứ sáu, kiếm được ít hơn, chỉ khoảng trên dưới 200 đồng, còn cuối tuần có lúc lên tới 400-500 đồng”.

“Nhiều vậy sao?”

Thấy tôi tỏ vẻ nghi ngờ, ông ta làm phép tính cho tôi xem: ” Cũng giống như mọi người, tôi ngày làm việc 8 tiếng, từ 11 giờ sáng tới 7 giờ tối, và cuối tuần tôi vẫn đi làm bình thường. Mỗi lần xin tiền tôi mất khoảng 5 giây, thêm thời gian di chuyển và tìm kiếm mục tiêu thì khoảng 1 phút tôi xin 1 lần và được 1 đồng, như vậy 8 tiếng là 480 đồng, nhân với tỉ lệ thành công 60% [（70%+50%）÷2] thì một ngày tôi kiếm được gần 300 đồng”.

“Tôi đặc biệt là không có đeo bám khách ch��y dọc con phố, nếu như xin họ mà họ không cho, tôi dứt khoát không bám riết lấy họ, bởi nếu như họ muốn cho thì họ đã cho rồi, nên dù có bám dai cỡ nào thì tỉ lệ thành công cũng rất là thấp. Vì thế, thay vì lãng phí thời gian có hạn của mình trên những đối tượng khách hàng như này, tôi thà tìm kiếm một mục tiêu khác “.

Lợi hại! Tay ăn mày này đúng là không thể trông mặt mà bắt hình dong, ông ta giống như một vị giám đốc Marketing dày dặn kinh nghiệm vậy.

“Ông nói tiếp đi”. Tôi hào hứng nói, xem ra hôm nay tôi học được một bài học hay đây.

“Có người nói, ăn mày là dựa vào vận may để kiếm cơm, tôi thì không cho là như vậy. Tôi lấy ví dụ, đứng trước cửa hàng chuyên bán đồ nữ là một anh chàng đẹp trai và một cô nàng xinh gái, anh sẽ chọn ai để xin?”

Tôi ngẫm nghĩ một hồi rồi bảo tôi không biết.

“Anh nên đến xin tiền anh chàng đẹp trai kia vì đứng bên cạnh anh ta là một cô gái xinh đẹp, lẽ nào anh ta lại không cho anh tiền? Còn nếu anh đến xin cô gái xinh đẹp kia thì có khả năng cô ta sẽ giả vờ sợ sệt anh rồi tránh đi chỗ khác”.

“Lại lấy cho anh một ví dụ nữa, đứng ở trước cổng Cocopark có một cô gái trẻ tay xách một túi đồ vừa mua ở siêu thị, có một cặp tình nhân đang đứng ở đó ăn kem, và cũng có một anh thanh niên đóng bộ chỉnh tề, tay cầm túi đựng máy tính xách tay. Tôi chỉ cần nhìn mỗi người 3 giây và không ngần ngại bước đến xin tiền cô gái trẻ. Cô gái đó cho hẳn tôi 2 đồng và ngac nhiên vì sao tôi chỉ xin tiền mỗi cô ta. Tôi trả lời cô ta rằng, đôi tình nhân kia đang ăn kem nên không tiện rút tiền; còn anh đóng bộ chỉnh tề kia chưa chắc có tiền lẻ, còn cô vừa mua đồ trong siêu thị đi ra thì chắc chắn trên người sẽ có tiền lẻ”.

Cũng có lý, tôi càng nghe càng thấy thú vị.
“Thế nên tôi bảo rồi, tri thức quyết định tất cả“. Tôi từng được nghe mấy chục vị CEO phát biểu câu này, nhưng đây là lần đầu tiên tôi được nghe nó từ một tay ăn mày.

“Ăn mày cũng phải có chiến lược, chứ nếu ngày ngày chỉ biết ngồi trên cầu đi bộ thì làm sao mà xin được tiền? Người đi qua cầu đi bộ ai cũng vội vội vàng vàng chứ có ai ra đấy chơi bao giờ, leo lên leo xuống chỉ tổ mệt người. Cần trang bị tri thức cho bản thân, học tập có thể khiến người ta trở nên thông minh hơn, và người thông minh sẽ không ngừng học hỏi kiến thức mới để trở thành nhân tài. Thế kỷ 21 này người ta cần nhất là gì? Đó chính là nhân tài.“

“Có lần, một người cho tôi 50 đồng chỉ để tôi giúp anh ta đứng dưới lầu gào 100 lần câu: “An Hồng, anh nhớ em”. Tôi tự tính nhẩm, gào một câu mất 5 giây, tương đương với thời gian tôi một lần đi ăn xin nhưng thù lao lại được có 0,5 đồng nên tôi đã từ chối anh ta.”

” Ở Thâm Quyến này, mỗi tháng một người ăn mày thông thường có thể kiếm được từ 800 đến 1000 đồng, ai may mắn hơn thì sẽ kiếm được khoảng hơn 2000 đồng. Cả thành phố này có khoảng 100.000 tay ăn mày nhưng chỉ có khoảng 10 tay ăn mày mỗi tháng kiếm được trên 10.000 đồng, và tôi là một trong số những tay ăn mày đó, hơn nữa lại khá ổn định, hầu như không có biến động nhiều.”

Quá giỏi, tôi càng nghe càng cảm thấy bái phục tay ăn mày này.

“Tôi thường nói tôi là một tên ăn mày vui vẻ. Các tên ăn mày khác nói tôi vui vẻ là vì tôi có nhiều tiền, nhưng tôi trả lời họ rằng, họ sai rồi, tôi vui vẻ là vì tôi có tâm trạng tích cực nên tôi kiếm được nhiều tiền.”

Nói hay lắm!

“Ăn mày là nghề của tôi, nên cần phải hiểu được niềm vui do công việc của mình đem lại. Những lúc trời mưa vắng người qua lại, những tay ăn mày khác đều kêu ca phàn nàn hoặc ngủ, tôi cho rằng đừng nên như thế, những lúc như vậy hãy tranh thủ cảm nhận vẻ đẹp của thành phố. Tối về dẫn vợ con đi dạo ngắm trời đêm, cả gia đình vui vẻ hạnh phúc, đi đường đôi lúc gặp đồng nghiệp, tôi cũng vứt cho họ một đồng rồi nhìn họ vui vẻ cảm ơn rồi rời đi, phảng phất như nhìn thấy mình trong đó.”

“Ông cũng có vợ con à?”. Tôi bất chợt thốt lên khiến người đi đường cũng ngoảnh đầu lại nhìn.

“Vợ tôi ở nhà làm nội trợ, con tôi đang đi học tiểu học. Tôi mua trả góp một căn hộ ở khu Phúc Điền, thời hạn 10 năm, vẫn còn 6 năm nữa mới trả hết nợ. Vì thế, tôi phải nỗ lực kiếm tiền để con tôi lớn lên còn học đại học ngành Quản trị kinh doanh, sau đó nó còn kế nghiệp của tôi, và có khi nó còn có thể trở thành một tên ăn mày xuất sắc hơn cả bố nó nữa ý chứ.”

“5 năm trước tôi làm hoạch định chiến lược thị trường cho một công ty phần cứng máy tính ở khu Trung Hoa, sau 2 năm tôi được thăng chức làm quản lý bán hàng, lương tháng 5000 đồng. Vào thời điểm đó, tôi mua thế chấp một chiếc máy tính IBM hơn 10.000 đồng, mỗi tháng phải trả 2000 đồng, cuộc sống dở sống dở chết. Sau đó, tôi nghĩ cứ thế này thì mãi mãi mình không khá lên được, nên tôi đã từ chức và đi ăn xin, và bây giờ tôi hài lòng khi trở thành một tên ăn mày “chất lượng cao”.”

Nghe xong, tôi phấn khích hỏi: ” Ông ơi, ông có nhận tôi làm đệ tử không?”

Đúng là nhân tài không nhất định phải ở chốn văn phòng. Nếu như bạn là nhân tài thì bất kể bạn ở trong hoàn cảnh nào, ở cương vị nào cũng đều có thể thông qua sự nỗ lực của bản thân mà trở thành chuyên gia. Vì thế, các bạn trẻ, đừng có phàn nàn về môi trường làm việc không tốt, vị trí công việc không cao hay thu nhập quá thấp, mà hãy tìm phương pháp để thay đổi chúng.
P/S: SƯU TẦM INTERNET